ΠΟΙΗΣΗ & ΙΣΤΟΡΙΑ - Γιάννης Παπαγεωργίου

Σταύρος Κουγιουμτζής, μουσικοσυνθέτης «Πάντα υπάρχει ανάγκη για καλό τραγούδι» Συνέντευξη στον Γιάννη Παπαγεωργίου, Γενικό Γραμματέα της Ένωσης Συγγραφέων Πιερίας, φιλόλογο Εκπομπή «Εκ βαθέων» (Απόσπασμα» Γιάννης Παπαγεωργίου : Έχουμε στο τηλέφωνο τον σπουδαίο Έλληνα συνθέτη Σταύρο Κουγιουμτζή. κ. Κουγιουμτζή καλημέρα. Σταύρος Κουγιουμτζής : Καλημέρα σας. Γιάννης Παπαγεωργίου : Τα τραγούδια του Σταύρου Κουγιουμτζή χρωμάτισαν τη λαϊκή μας μουσική. Πολλές γενεές έζησαν και μεγάλωσαν με τα τραγούδια του. Στην εισαγωγή της εκπομπής μας ακούγαμε ένα τραγούδι από το Ηλιοσκόπιο με την Αιμιλία Κουγιουμτζή, τη σύζυγό του. Πότε γράφτηκε ο δίσκος αυτός κ. Κουγιουμτζή; Σταύρος Κουγιουμτζής : Ο δίσκος αυτός κυκλοφόρησε το 1973, σε στίχους του ποιητή Γιώργου Θέμελη και μουσική δική μου. Τραγουδούν ο Γιώργος Νταλάρας και η Αιμιλία Κουγιουμτζή. Γιάννης Παπαγεωργίου : Σε μια συνέντευξή σας είχατε πει ότι τα τραγούδια που προτείνατε εσείς οι παλιοί καλοί συνθέτες, οι εταιρείες δεν τα προωθούν επαρκώς. Γι’ αυτό κι εσείς κατά κάποιον τρόπο προτιμήσατε να βγείτε στο περιθώριο; Σταύρος Κουγιουμτζής : Δεν είναι μόνο οι εταιρείες, είναι το γενικό κλίμα που υπάρχει στον κόσμο αλλά κυρίως στα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης, η λεγόμενη ελεύθερη ραδιοφωνία που αμφιβάλλω κατά πόσον ελεύθερη μπορεί να είναι, η οποία απαίδευτη όπως είναι, ξεκίνησε και δεν έκανε καμιά διάκριση ούτε σε ποιότητα, ούτε σε κάτι άλλο. Η υφή της ελεύθερης ραδιοφωνίας είναι τέτοια που δε μπορεί να σκοπεύει παρά στην ποσότητα. Γιατί όλοι στα ραδιόφωνα πρέπει να βάζουν εικοσιτέσσερις ώρες το εικοσιτετράωρο μουσική. Επομένως και να θέλουν ακόμη δεν είναι εύκολο να προσέξουν την ποιότητα. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα κάποια πτώση στο τραγούδι και να μπαίνουν ανεξέλεγκτα οποιαδήποτε τραγούδια φτάνει να γεμίσουν το χρόνο. Αυτό είχε και τις επιπτώσεις του. Γιάννης Παπαγεωργίου : Θα μπορούσαμε να πούμε ότι υπάρχει άραγε μια γενική ισοπέδωση των πάντων; Σταύρος Κουγιουμτζής : Κάπως έτσι συμβαίνει, έτσι το βλέπω εγώ. Γιάννης Παπαγεωργίου : Όμως κ. Κουγιουμτζή και σε παλαιότερες εποχές το κακό τραγούδι υπήρχε. Σταύρος Κουγιουμτζής : Έχετε δίκαιο, πάντα υπήρχε το κακό τραγούδι, όμως βρισκόταν σε ισορροπία τα πράγματα. Και, όταν γράφαμε εμείς και, όταν έγραφαν οι παλαιότεροι, ο Τσιτσάνης και ο Βαμβακάρης υπήρχε μια ισορροπία. Δηλαδή, εκείνη την εποχή μπορούμε να πούμε ότι το καλό τραγούδι έβγαινε σε ικανοποιητικό ποσοστό, τώρα όμως νομίζω ότι νομίζω ότι τα τα περισσότερα τραγούδια είναι αυτά που ονομάζομε εύκολα, ενώ τα προσεγμένα και καλά είναι λιγότερα, αυτά που έχουν αξιοπρέπεια. Αυτά όμως χάνονται μέσα στην ποσότητα των άλλων, δεν μπορούν να επιζήσουν. Τα πιο πολλά έχουν ημερομηνία λήξεως συνήθως, εντυπωσιάζουν για τρεις μήνες και ύστερα τελείωσε. Και θα έρθει άλλο και θα έρθει άλλο, καταλαβαίνετε τι γίνεται. Υπάρχει αυτή η κατάσταση που είναι δυσάρεστη και για μας και για τον ελληνικό λαό. Γιάννης Παπαγεωργίου : Είναι ίσως οι εποχές τέτοιες που προσφέρονται για τέτοια συμπεριφορά; Σταύρος Κουγιουμτζής : Έτσι είναι, έχει επέλθει μία στροφή, οι αξίες έχουν χαθεί, από εδώ και πέρα κυρίαρχο ρόλο παίζει το χρήμα, η υλική δύναμη. Τώρα δεν υπάρχουν ούτε άγιοι, ούτε μεγαλοφυείς, ούτε τίποτα Γιάννης Παπαγεωργίου : Ούτε τρελοί, ούτε άγγελοι; (Λογοπαίγνιο παρμένο από το δίσκο του Σταύρου Κουγιουμτζή Τρελοί και Άγγελοι) Σταύρος Κουγιουμτζής : Ούτε τρελοί, ούτε Άγγελοι. Τώρα υπάρχουν λογικοί άνθρωποι που κοιτάζουν το συμφέρον τους. Αυτή είναι μία κατάσταση που τη ζούμε καθημερινά. Γιάννης Παπαγεωργίου : Να πούμε ότι οφείλεται και σε μια λαϊκίστικη τάση και σε οικονομικά αίτια; Ισχύουν αυτά; Σταύρος Κουγιουμτζής : Έτσι είναι, αυτός ο λαϊκισμός έχει σχέση και με το οικονομικό, γιατί παντού βλέπει κανείς ότι μιλάνε για τα υλικά αγαθά, το κατά κεφαλήν εισόδημα, δεν ακούει κανείς τους πολιτικούς να μιλούν για τίποτα άλλο, για αξίες, όλος ο αγώνας τους είναι πως θα ανεβάσουν το βιοτικό επίπεδο ενός λαού. Το μεγάλο λάθος όμως είναι ότι, όσο ανεβασμένο κι αν είναι το βιοτικό επίπεδο, δεν δημιουργεί ούτε ευτυχία, ούτε γαλήνη, ούτε ηρεμία στους λαούς. Γιάννης Παπαγεωργίου : κ. Κουγιουμτζή είστε ένας συνθέτης της καλής γενιάς που μελοποιήσατε ποιήματα Ελλήνων ποιητών, ο ίδιος επίσης γράφετε στίχους, καλούς στίχους. Τι ακριβώς είναι αυτό που σας ώθησε να κάνετε αυτό το πράγμα; Να καταφύγετε στο δύσκολο δρόμο μελοποίησης ποίησης και όχι να κάνετε κι εσείς κάτι πιο εύκολο που θα έχει ανταπόκριση στο ευρύ κοινό. Σταύρος Κουγιουμτζής : Δεν είναι εύκολο πράγμα να κάνει κανείς λαϊκό τραγούδι. Ο Τσιτσάνης που έγραφε τραγούδια σε στίχους δικούς του ή της Ευτυχίας Παπαγιαννοπούλου, δεν έκανε εύκολα τραγούδια. Απλώς, επειδή υπήρξε ένα ρεύμα από την εποχή του Θεοδωράκη και του Χατζιδάκι με τους ποιητές, είπα κι εγώ να δοκιμάσω, να κάνω κι εγώ κάτι επάνω σ’ αυτό κι έκανα έναν δύο δίσκους. Δεν δούλεψα περισσότερο με ποιητές. Γιάννης Παπαγεωργίου : Φαντάζομαι αναφέρεστε στο δίσκο «Ηλιοσκόπιο», σε στίχους Γιώργου Θέμελη και στο δίσκο «Μικραίνει ο κόσμος». Σταύρος Κουγιουμτζής : Έτσι είναι. Στο δίσκο «Μικραίνει ο κόσμος» έχω πάρει διάφορα ποιήματα από μια σειρά ποιητών και τα μελοποίησα. Κυρίως όμως η δουλειά μου είναι τα τραγούδια μου να τραγουδιούνται από τον κόσμο, αυτό είναι το δικό μου το πιστεύω. Δεν είναι τόσο να μελοποιήσω ποιητές, εκείνο ήταν ένα πάρεργο. Πιο πολύ με ενδιέφεραν τα τραγούδια μου «Μη μου θυμώνεις μάτια μου», «Όλα καλά κι όλα ωραία», «Νάτανε το ’21», «Πούνε τα χρόνια», «Το σακάκι μου κι αν στάζει», «Το κόκκινο φουστάνι», αυτά που αγαπάει ο λαός. Γιάννης Παπαγεωργίου : Παρατηρώ ότι ο κόσμος ξαναγυρίζει σ’ αυτά τα τραγούδια. Αυτήν τη στροφή πώς την κρίνετε; Σταύρος Κουγιουμτζής : Τον κόσμο μπορεί να το ξεγελάσει κάποιος για λίγο καιρό, όμως τελικά με το πέρασμα του χρόνου αυτά τα πράγματα πέφτουν και αναζητά πάλι κάτι καλύτερο. Για λίγο καιρό μπορεί να εντυπωσιαστεί, σαν κάτι φρέσκο, σαν κάτι καινούργιο που εντυπωσιάζει από κάποιους, αλλά τελικά μένει στα κλασσικά. Γι’ αυτό και τα λαϊκά μας τραγούδια είναι αξεπέραστα και μεγάλωσαν πολλές γενιές. Γιάννης Παπαγεωργίου : κ. Κουγιουμτζή σας ευχαριστούμε πολύ για τη συνέντευξη. Σταύρος Κουγιουμτζής : Κι εγώ σας ευχαριστώ πολύ.